Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda güncel konuşmalarda narenciye konusu da konuşuldu.
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş, yeşillenme hastalığına karşı bir ekip kurduklarını ve ülke genelinde saha takiplerine başladıklarını açıkladı. Çavuş, Dörtyol ve Alaniçi’nde böceğin görüldüğünü bildirdi.
-Şahiner
CTP Lefke Milletvekili Salahi Şahiner, “Sıkıntılarına Çözüm Bekleyen Narenciye Sektörünün Katlanarak Büyüyen Sorunları” konulu konuşma yaptı.
Ekim ayından beridir narenciye konusunda konuşma yaptığını dile getiren Şahiner, gerekli önlemlerin alınmadığını, mevcut sorunlara çözüm bulunmadığını kaydederek, sektörün “keşmekeşe” döndüğünü kaydetti. Şahiner, üreticinin mutsuz ve umutsuz olduğunu ifade etti.
Fiyatlar konusunda yapılan açıklamaların “şaşırtmacalı” olduğunu ifade eden Şahiner, bu fiyatlarla üreticinin ayakta durma şansı olmadığını belirtti.
KKTC ve Güney Kıbrıs’ta yeşillenme hastalığı olmadığını kaydeden Şahiner, Güney Kıbrıs’ta bu hastalığı taşıyan bir böceğe rastlandığını söyledi. “Olmayan bir hastalık yüzünden ürünlere neden ambargo konulmak istendiğini” sorgulayan Şahiner, “ürünlerin Türkiye’ye girişinin ve neredeyse transit geçişinin de yasaklandığını” savundu.
Sıkışık zaman içerisinde ürünün nakliyesi ve pazarlamasının mümkün olmadığını ifade eden Şahiner, bulunan çözümün uygulanamayacağını savundu. “Ürünün hasat edilip, pazarlanmasına imkân, ihtimal yok” diyen Şahiner, yöntemin değiştirilmesi gerektiğini kaydetti. Şahiner, çok ciddi sayıda üreticinin cebine girecek paranın, borçlara gideceğini belirtti.
Bunun siyasi bir kriz olduğunu ifade eden Şahiner, “Olmayan bir hastalık yüzünden Akdeniz Narenciye İhracatçılar Birliği’nin girişimiyle KKTC’de üretilen narenciye ürünlerine konulan bir ambargodur. Bunu da çözecek olan siyasi girişimdir” dedi.
Ülkede yeşillenme hastalığının olmadığının karşı tarafa bilimsel zeminde anlatılması gerektiğini kaydeden Şahiner, transit geçiş için ara bir formül bulunması gerekliliği üzerinde durarak, fümigasyon yöntemiyle (Böcekleri ve diğer zararlı etmenleri öldürmek amacıyla kapalı bir ortama, belirli bir ısıda ve belirli bir miktarda gaz halinde kimyasal bir madde -fümigant- vermek ve belirli bir süre gazı bu ortamda tutma işlemi) ürünlerin üçüncü ülkelere gitmesinin imkansız olduğunu söyledi.
Türkiye Cumhuriyeti’nin narenciye sektörünün riske sokulmadığını, gemilerle, kıyısı olan üçüncü ülkelere ihracatın sağlanması gerektiğini ifade eden Şahiner, Cypruvex’in de devreye girmesi gerektiğini anlattı.
-Çavuş: "Yeşillenme hastalığına karşı ekip kurduk, saha takiplerine başladık"
Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Hüseyin Çavuş ise, Şahiner’e yanıt verdi. “Bahsettiği konular hepimizin bildiği konular” diyen Çavuş, “Biz üretici ile iç içeyiz” ifadelerini kullandı.
Narenciyede fiyat konusunda Güzelyurt bölgesindeki üç sivil toplum kuruluşu ve üreticilerle çalışma yaptıklarını dile getiren Çavuş, “üretici için yok oluş fiyatları” nitelemesinin doğru olmadığının altını çizdi. Üreticinin zarar etmesinin mümkün olmadığını kaydeden Çavuş, Cypfruvex'in ürünleri alacağını belirtti.
“KKTC’de yeşillenme hastalığı olmadığı konusuna” da değinen Hüseyin Çavuş, Limasol’da böceğin ve hastalığın görüldüğünü söyledi. Hastalıkla mücadele edilmesi gerektiğini ifade eden Çavuş, Bakan olarak üründen önce Güzelyurt’taki ağaçları önemsediğini söyledi. Bu konuda bir ekip kurduklarını ve ülke genelinde saha takiplerine başladıklarını ifade eden Çavuş, Dörtyol ve Alaniçi’nde böceğin görüldüğünü dile getirdi. Enginar ürünü zamanında bu sürecin başladığını belirten Çavuş, denemeler yaptıklarını, fümigasyon uyguladıklarını ve enginarın önünü açtıklarını anlattı.
-“Bugün Azerbaycan’a dördüncü parti narenciye gidiyor… Irak’a da transit geçiş şeklinde malı satıyoruz”
“Karantinamızı, fümigasyon ekibimizi güçlendiriyoruz ve bundan sonraki ticarete kendimizi hazırlıyoruz” diyen Çavuş, “Bize ambargo uygular dediğin Türkiye’de, ‘biz transit geçiş istiyoruz’ dedik. Ve bugün Azerbaycan’a dördüncü parti narenciye gidiyor… Irak’a da transit geçiş şeklinde malı satıyoruz” dedi.
Sürecin, herkesin birlikte yöneteceği bir süreç olduğunu dile getiren Çavuş, “Biz bir haftadır Mağusa Limanı’nda, 100 konteynere elektrik verebilecek aynı zamanda fümigasyonunu yapabileceğimiz bir yeri hazırladık” şeklinde konuştu. “Fümigasyon tamamı buradadır” diyen Çavuş, analizle ilgili test sonuçlarının da burada yapıldığını ifade etti. “Ambargo, doğru bir kelime değil” vurgusu yapan Bakan Çavuş, hiçbir şey saklamadığını, her şeyi paylaştığını kaydetti.
Cypfruvex’te bir ekibin çalışmalar yaptığını, yarın Türkiye’den bir ekip geleceğini ve yeşillenme hastalığıyla ilgili yumurtanın yaşayıp, yaşamayacağının sonuçlandırılacağını söyleyen Çavuş, şunları belirtti:
“Biz de, Türkiye de böceği tam anlamıyla tanımıyoruz… Hasat yapılırken göreceğiz var mıdır, yok mudur? Benim tek temennim ürünün en iyi şekilde gitmesidir. Gidebilmesi için de tüm ticari yolların önünü açtık… Dün Yeşil Hat Tüzüğü’nü açtık. Yeşil Hat Tüzüğü üzerinden yapılacak satışlara da teşvik primini vereceğiz.”
Şahiner’in yerinden sorusu üzerine, haftada 300 konteyneri Mersin Limanı’na ulaştıracaklarını söyleyen Çavuş, Girne Limanı için de çalıştıklarını anlattı.
-Çam kese böceği
CTP Milletvekili Fide Kürşat’ın yerinden çam kese böceğiyle ilgili sorusu üzerine Bakan Çavuş, geçmişte beş yıl ilaçlandıktan sonra çam kese böceğinin biteceğinin söylendiğini ve bunun yapıldığını ifade ederek, “Bitti mi? Bitmedi” dedi.
Mücadeleyi genişleterek, devam ettirdiklerini, haritalandırma yaptıklarını kaydeden Çavuş, ilaçlama noktasında harekete geçtiklerini söyledi.
Bakan Çavuş, CTP Milletvekili Ceyhun Birinci’nin yerinden sorusu üzerine ise, ülkede Eylül ayının içerisinde yeşillenme hastalığını bulaştıracak böceğin tespit edildiğini belirtti. Çavuş, hastalıkla ilgili ise bir bulgu olmadığını kaydetti.
